Cielo aborregado → [consecuencia meteorológica]. "Cielo [participio 'aborregado'] → [tres días / tercer día] [participio 'mojado']"

Paremiotipo: "cielo [participio 'aborregado'] → [tres días / tercer día] [participio 'mojado']"

Criterios de búsqueda

- Meteorología > cielo > cielo aborregado (de lana, enladrillado, etc.)

- Cronología > día

[- Cronologia > día > tres días, tercer día]

Comentario

En ParemioRom, veintiséis refranes presentan el cielo aborregado como predictor de un fenómeno meteorológico para un día concreto (dejando a un lado los que se analizan en el mapa 52.7.). Todos ellos se encuentran en el ámbito de la península ibérica (uno en Las Canarias), y una gran mayoría, diecinueve, prevén la lluvia para el tercer día (se obtienen añadiendo a los criterios de búsqueda la subcategoría "tres días, tercer día"; son los que presentamos en el mapa).  El paremiotipo no tiene, sin embargo, la mención del tercer día en la rima. Mayoritariamente (dieciséis) se trata de refranes con la designación del cielo aborregado mediante un participio, y la segunda parte del refrán con la mención del tercer día y un participio con el sentido de 'mojado' (en cada lengua con una expresión distinta según el tipo léxico correspondiente a ese concepto).

Solo dos refranes castellanos prevén lluvia a los cuarenta o noventa días. Y uno asturiano, de Somiéu [Somiedo], la prevé para el segundo día. Tres refranes más la prevén para el "otro día".

Cf. M. Reina Bastardas i Rufat / José Enrique Gargallo Gil, "Refranes meteorológicos con «cielo aborregado» e imágenes afines en gallego y en romance", Esther Corral Díaz / Elvira Fidalgo Francisco / Pilar Lorenzo Gradín (eds.) Cantares de amigos. Estudos en homenaxe a Mercedes Brea. Santiago de Compostela: Universidade de santiago de Compostela, 2016, 97-108.

Relación de refranes

- Cel adauat, als tres dies banyat (catalán)

- Cel atavellat, dintre tres dies banyat (catalán)

- Cel tavellat, dins tres dies eixut o banyat (catalán)

- Ceo ovellado, ós tres días mollado (gallego)

- Céu escavado[,] aos três dias é molhado (portugués) [no geolocalizado]

- Céu mascarado (ou escamado) / Aos três dias é molhada (portugués)

- Cielo aborrega(d)o/emborrega(d)o, a los tres/cuatro días moja(d)o (castellano)

- Cielo aborregado, antes de tres días bañado (castellano)

- Cielo acorderado, al tercer día mojado (castellano)

- Cielo empedrado, a los tres días mojado (castellano)

- Cielo encabricao, a los tres días mojao (castellano)

- Cielo enladrillado, a los tres días suelo mojado (castellano)

- Cielu empedrao, al otru día suelu moyao (asturiano)

Cielu empedriáu[,] a los tres días mocháu (asturiano)

- Cuando el cielo amanece empedráo, a los tres días mojao (castellano)

- Cuando veas el cielu de llana, antes de los tres díes, agua (asturiano)

- El cel aborregat, dins tres dies plogut o nevat (catalán)

- Lan cardada, ós tres días mollada (gallego)

- Nube escarpetada, ós tres días auga (gallego) [no geolocalizado]

- Nubes de piel de carneiro, auga ó día terceiro (gallego)

Variantes (no incluidas en la cartografía)

"Al otro día"

- Borregos al mediodía, carneros al otro día (castellano)

- Cielu empedráu[,] al otru día moyáu (asturiano)

- Cielu empredao [sic], al otru día suelu moyao (asturiano)

"Dos días"

- Cielu enladrilláu, a los dous días mocháu (suelu mocháu) (asturiano)

"Cuarenta o noventa días"

- Cielo aborregado, a los cuarenta días suelo mojado; y si no ha llovido a los noventa, nueva cuenta (castellano)

- Cielo aborregado, a los noventa días, suelo mojado; y si no ha llovido a los noventa, nueva cuenta (castellano) [no geolocalizado]